De wortels van rabarber liggen in Azië, met name in China, Mongolië en Tibet. Al zo’n 5000 jaar geleden werd de plant daar gecultiveerd, niet vanwege haar stelen, maar om de medicinale eigenschappen van haar wortels. De wortels werden gebruikt als een krachtig laxeermiddel en om diverse andere kwalen te behandelen. De naam ‘rabarber’ zelf is waarschijnlijk afgeleid van de oude Griekse benaming ‘rha barbaron’, wat ‘barbaarse wortel’ betekent, verwijzend naar het feit dat de plant van buiten de Griekse wereld kwam. Via de Zijderoutes vond de medicinale rabarber haar weg naar het Midden-Oosten en Europa. Tijdens de middeleeuwen was rabarber in Europa een kostbaar en gewaardeerd medicijn, voornamelijk verhandeld via Rusland.

Het duurde echter tot de 18e eeuw voordat de culinaire potentie van de rabarbersteel werd ontdekt. In Engeland begon men in deze periode met het eten van de stelen, mede dankzij de toenemende beschikbaarheid en betaalbaarheid van suiker, die de zure smaak van de rabarber in evenwicht bracht. Tuinders begonnen speciale variëteiten te ontwikkelen met dikkere, vlezigere stelen. Een belangrijke ontwikkeling rond 1815 was dat een van de tuiniers in de Chelsea Physic Garden toevallig rabarber zag groeien onder een omgekeerde emmer. De  gebleekte rabarberstelen waren zoeter en zachter dan hun aan de zon blootgestelde tegenhangers.

Na deze ontdekking begon de praktijk van het “forceren” van rabarber ingang te vinden. In eerste instantie werden eenvoudige methoden gebruikt, zoals het bedekken van planten met stro of mest om een donkere en warme omgeving te creëren. De behoefte aan een meer gecontroleerde en efficiënte methode leidde echter tot de ontwikkeling van gespecialiseerde containers – de rabarberforceringspotten, ook wel bleekpotten genoemd. Deze klokvormige potten, doorgaans vervaardigd uit terracotta, hadden een afgesloten opening aan de bovenkant. De terracotta zorgde voor isolatie en een zekere mate van vochtigheid, terwijl het deksel ventilatie en observatie van de opkomende scheuten mogelijk maakte.

Het gebruik van bleekpotten werd al snel populair, vooral in regio’s met koudere klimaten waar een vroege oogst zeer gewaardeerd werd. Het stelde tuiniers en marktkooplieden in staat om weken, zelfs maanden, voor het natuurlijke seizoen rabarber te produceren, wat op vroege markten hoge prijzen opleverde. Deze techniek werd bijzonder belangrijk in het gebied van West Yorkshire, dat zich ontwikkelde tot de beroemde “Rabarberdriehoek”. Hier werd de praktijk op grote schaal toegepast, waarbij hele schuren werden gebouwd om het daglicht buiten te sluiten, waardoor uitgestrekte, donkere omgevingen ontstonden voor het forceren van grote hoeveelheden rabarber.

Vanuit Engeland verspreidde de populariteit van rabarber als voedsel zich naar de rest van Europa en Noord-Amerika. In de 19e eeuw werd rabarber steeds meer gezien als een groente die in zoete gerechten gebruikt kon worden. Recepten voor rabarbercompote, -taart en -jam verschenen in kookboeken en de plant vond haar vaste plek in de moestuin. Ook in de historische moestuin van Berbice zijn een zestal rabarberplanten te vinden waarvan één onder een bleekpot.

Rabarberkruimeltaart volgens een recept van Mary Berry

Ingrediënten voor 6 personen

Voor de vulling

• 900 gram rabarber in stukken van 2½ cm
• 100 gram fijne kristalsuiker
• 4 bolletjes fijngesneden stemgember
• 2 theelepels stemgembersiroop

Voor de kruimels

• 175 gram bloem
• 115 gram koude boter in blokjes
• 85 gram rietsuiker

Werkwijze

1. Verwarm de oven voor op 180 °C.
2. Leg de gesneden rabarber in een ovenschaal en voeg de kristalsuiker, fijngesneden stemgember en gembersiroop toe. Hussel alles voorzichtig zodat de rabarber gelijkmatig bedekt is.
3. Doe de bloem en de koude boterblokjes in een kom. Meng met de vingertoppen tot het geheel op grove broodkruimels lijkt. Roer de rietsuiker door de kruimels.
4. Strooi de kruimels gelijkmatig over de rabarber en bak 35–45 minuten, of tot de kruimels krokant en goudbruin zijn en de rabarber onder de kruimels bubbelt.
5. Neem de ovenschaal uit de oven en laat de rabarberkruimeltaart 5 minuten afkoelen. Serveer met vanille-ijs, custard, of griekse yoghurt.