Op maandag 15 mei jl. was het precies 200 jaar geleden dat Johann David Zocher Sr. (1763-1817) is overleden en Berbice heeft als eerbetoon aan deze grondlegger van haar park daar aandacht aan geschonken. Zocher Sr. heeft het park van de buitenplaats Allermansgeest omgevormd in landschapsstijl. In het huidige park van Berbice zijn volgens het recent verschenen rapport nog veel typische Zocher Sr. kenmerken goed beleefbaar. Op maandagavond om half acht verzamelde zich een kleine groep mensen bij de oranjerie van Berbice.
Bij deze besloten bijeenkomst waren mensen aanwezig die hadden meegewerkt aan het project Kwaliteitsimpuls Zocherparken in de Landgoederenzone Zuid-Holland, vanuit het Erfgoedhuis, de project- en klankbordgroep en de specialisten. Ook bestuur en coördinatoren van Berbice, enkele genodigden en de bewoners van het koetshuis van Berbice gaven acte de présence. Na een welkomstwoord en korte toespraak door Hennes Claassen vertrok het gezelschap voor een sfeervolle avondwandeling.
We konden genieten van de vele kleuren van het voorjaarsgroen, de open oude zichtlijn vanuit het hoofdhuis over het grote veld naar het westen en de lage zon die zich nog in de grote vijver weerspiegelde. Op de plek waar ooit de menagerie stond aan de vijver, keken we naar de boogbrug en luisterden naar het boeiende In Memoriam, dat werd uitgesproken door Peter Verhoeff. Het leven van Zocher Sr. begon in Saksen en eindigde op Soestdijk want daar was de 53-jarige architect op 15 mei aan het werk.
Als hofarchitect van koning Lodewijk Napoleon Bonaparte (1806-1810) werkte J.D. Zocher Sr. aan diens Utrechtse paleis aan de Drift. Koning Lodewijk vertrok al in 1808 naar zijn nieuwe hoofdstad Amsterdam, maar Zocher bleef in de omgeving van Utrecht werken aan buitenplaats Amelisweerd bij Bunnik en Paleis Soestdijk bij Baarn. Toen het koninkrijk Holland werd ingelijfd bij het Franse keizerrijk verloor Zocher zijn betrekking en kwam in de financiële problemen. Mede dankzij zijn contacten binnen de vrijmetselarij verkreeg hij nieuwe opdrachten en vanaf 1815, in opdracht van koning Willem I, was hij weer werkzaam op Soestdijk -tot die laatste dag. Volgend de overlijdensakte die Peter Verhoeff had gevonden, overleed hij in een daglonershuisje op het terrein.
Na de toespraak bij de vijver werd een boom geplant ter herdenking aan Zocher en aan deze avond. Bij de brug aan de kant van de rozentuin is enkele jaren geleden een grote lindeboom omgegaan in een storm. Van deze boom zijn een aantal enten genomen. Een kleine ent werd nu geplant op de plaats waar de oude moederboom heeft gestaan. Deze kleine boom voor een groot ontwerper staat tevens symbool voor hoe we op Berbice met onze vrijwilligershanden denkbeeldig een voorzichtige start markeren van het Zocher Sr. park in afwachting van verder herstel. Daarna werd in de oranjerie het glas geheven op Johann David Zocher Sr. en ontstonden levendige gesprekken over het verleden, heden en de toekomst van Berbice.
Ik bedacht me die avond dat Zocher hier in de oranjerie moet hebben rondgelopen, en ik stelde me voor hoe hij in 1803 hier op een tafel zijn ontwerp had neergelegd om de uitvoering ervan te bespreken met Philippus de Graaf, de tuinbaas. Zou hij zijn passer in de hand hebben gehad om de kromming van de paden te demonstreren? Zijn opdrachtgever, de latere burgemeester Johan Petrus Pompe van Meerdervoort, creëerde met de werkzaamheden een bron van werkgelegenheid en inkomsten voor het dorp. De rekening in 1804 bedroeg f 2500. Ook in de 21e eeuw zullen de plannen van Zocher er weer voor zorgen dat b.v. de kleine vijver terugkomt en dat er nieuwe bomen en struiken worden geplant. Met 2500 gulden gaan we het niet redden, maar de eerste boom is geplant!
Op de bijzonder lezenswaardige website Oldenburgers Binnenstad en Binnenleven, schrijft Carla Oldenburger ook over de sterfdag van J.D. Zocher.
Op de pagina staat een link naar een filmpje van 8 minuten waarin u met haar mee kunt wandelen terwijl ze vertelt over Zocher en Soestdijk.
MKH
